भारताचा संविधान दिन हा भारताच्या लोकशाहीचा अत्यंत महत्त्वाचा दिवस आहे. हा दिवस दरवर्षी 26 नोव्हेंबरला साजरा केला जातो. 1949 साली या दिवशी भारताचे संविधान संविधान सभेने मंजूर केले आणि ते 26 जानेवारी 1950 रोजी अंमलात आले. या घटनेमुळे भारताला एक स्वतंत्र आणि सार्वभौम प्रजासत्ताक म्हणून ओळख मिळाली.
भारतीय संविधानाची रचना जवळपास तीन वर्षे चाललेल्या चर्चासत्रांनंतर झाली. या संविधानाच्या निर्मितीत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा मोठा वाटा होता. त्यांनी भारतीय संविधानाचा मसुदा तयार केला आणि त्याचे अंतिम स्वरूप दिले. भारतातील प्रत्येक नागरिकाला समान हक्क, न्याय, स्वातंत्र्य आणि बंधुभाव प्रदान करणारे हे संविधान जगातील सर्वात मोठे लिखित संविधान आहे.
संविधान दिन साजरा करण्यामागील मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे भारतीय संविधानाच्या महत्त्वाची जाणीव करून देणे आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्यासह इतर संविधान निर्मात्यांना आदरांजली अर्पण करणे. या दिवसाचा आणखी एक हेतू म्हणजे नागरिकांमध्ये संविधानातील मूल्यांविषयी जागरूकता निर्माण करणे.
भारतीय संविधान हे भारतीय राज्यघटनेचे सर्वोच्च कायदेचे पुस्तक आहे. त्यात नागरिकांसाठी मूलभूत हक्क आणि कर्तव्ये नमूद आहेत. यामध्ये समता, स्वातंत्र्य, बंधुता आणि सामाजिक न्यायाला प्राधान्य दिले गेले आहे. धर्मनिरपेक्षता आणि लोकशाही हे त्याचे आधारस्तंभ आहेत.
2015 पासून, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली, 26 नोव्हेंबरला संविधान दिन म्हणून साजरा करण्यास सुरुवात झाली. शाळा, महाविद्यालये आणि विविध शासकीय कार्यालयांमध्ये या दिवशी संविधान वाचन केले जाते. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या कार्याला उजाळा दिला जातो.
संविधान दिन हा दिवस भारतीय संविधानाच्या ऐतिहासिक महत्त्वाची आठवण करून देतो. भारताच्या लोकशाहीची मूळ मूल्ये, जसे की समता, न्याय, स्वातंत्र्य आणि बंधुता, यांची आठवण ठेवून नागरिकांनी संविधानाच्या आदर्शांप्रती निष्ठा ठेवावी. हा दिवस आपल्याला देशाच्या संविधानाविषयी अभिमान बाळगण्याची आणि त्याचे मूल्य आपल्या जीवनात अंगीकारण्याची प्रेरणा देतो.
